Ӗнер Етӗрне районӗнче фермерсен республикӑри слечӗ иртнӗ. Унта курав-ярмӑрккӑ та йӗркеленӗ. Фермерсен пухӑвне республикӑри тӳре-шара пухӑннӑ. Ҫав шутра республика Элтеперӗ Олег Николаев, республикӑн Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов пулнӑ.
Республика ертӳҫи район администраци пуҫлӑхӗсене уйрӑм хушма хуҫалӑхсене агропредпринимательствӑна тата ял хуҫалӑх потребкооперацине явӑҫтарма сӗннӗ.
«Кӑҫал ҫӗнӗрен фермер хуҫалӑхӗсем йӗркеленӗ ҫынсен, грант конкурсӗсенче ҫӗнтернисен йышӗ ӳсрӗ», — тенӗ Сергей Артамонов.
Кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче пирӗн ҫӗршывра ял хуҫалӑхӗн микроҫыравӗ пуҫланнӑччӗ, халӗ вӑл вӗҫленнӗ.
Ҫав ҫырав вӑхӑтӗнче кӑсӑклӑ фактсене тупса палӑртнӑ. Сӑмахран, пирӗн республикӑра кӑнтӑр енчи улма-ҫырлана туса илни. Уйрӑм ҫынсен пахчисенче абрикос, черешня, арбуз, иҫӗм, дыня, киви, шелковица, алыча ӳсет. Ял ҫыннисем цесарка, мускус кӑвакалӗ (индоутка), чили ӑрачӗллӗ чӑх (араукан) ӗрчетеҫҫӗ. Аракуансем кӑвак ҫӑмарта тӑваҫҫӗ.
Ҫыравҫӑсем 234 пин ытла уйрӑм ҫын хуҫалӑхӗнче, коммерцилле мар 769 пӗрлешӳре пулнӑ. 353 ял хуҫалӑх организацийӗпе 1388 фермер патӗнче те пулнӑ.
Канмалли кунсенче Шупашкарта «Кӗр парнисем» ярмӑрккӑ ӗҫлеме тытӑнӗ. Унта пахча ҫимӗҫе йӳнӗрехпе туянма пулать.
Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнчен суту-илӳ лапамӗсем тӑватӑ вырӑнта ӗҫлеме пуҫлӗҫ: «Кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ», «Николаевски», «Ҫурҫӗр ярмӑркки» суту-илӳ комплексӗсенче, «Шупашкар» пасарта.
Пахча ҫимӗҫсӗр пуҫне «Кӗр парнисем» ярмӑрккӑра пыл, йывӑҫ-тӗм хунавӗсем, чечексем, сӗт юр-варӗ, кӗрпе таврашӗ сутӗҫ. Хула администрацийӗ ирттернӗ мониторинг ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, ҫакнашкал пасарти тавар 30 процент йӳнӗрех.
Чӑваш Енре чрезвычайлӑ лару-тӑру режимӗ туса хунӑ. Ӑна кӑҫалхи шӑрӑха пула, тата тӗрӗсрех каласан, ҫавна май ял хуҫалӑх культурисен тухӑҫӗ пӗчӗк пулнӑран йышӑннӑ.
Регион пӗлтерӗшлӗ чрезвычайлӑ лару-тӑру режимӗ ӗнертен, авӑн уйӑхӗн 7-мӗшӗнчен, пуҫланнӑ.
Тухӑҫ пӗчӗккине пула шар курнине чакарассипе республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви ҫывӑх вӑхӑтра ятарлӑ мероприятисен планне хатӗрлӗ.
Сӑмах май каласан, авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче ведомствӑра канашлу иртнӗ. Унта ял хуҫалӑх культурисене мӗн чухлӗ лаптӑк ҫинче тата мӗн таран пуҫтарса илнине тӗплӗн палӑртмаллине асӑнса хӑварнӑ. Ӗнер вара Ял хуҫалӑх министерстви видеоконференци ҫыхӑнӑвӗпе рйонсемпе канашлу ирттернӗ, унта тӑкака саплаштарас ыйтӑва тишкернӗ.
Чӑваш Енре халӑхран илекен сӗт хакӗ ӳснӗ. Кун пирки ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтерет.
Республикӑра халӗ 1 литр сӗте вӑтамран 20 тенкӗпе пуҫтараҫҫӗ. Тӳре-шара аван уйӑхӗн 3-мӗшӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ку хисеп пӗлтӗрхи хакран 18,07 процент нумайрах. Пӗлтӗр кӑтарту 16,6 тенкӗпе танлашнӑ. Юлашки эрнере халӑхран пуҫтаракан сӗт хакӗ 70 пус ӳснӗ.
Комсомольски районӗнче хак ҫур тенкӗ хӑпарнӑ, Красноармейски, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Ҫӗмӗрле, Вӑрмар, Элӗк, Канаш, Тӑвай районӗсенче сӗте 1 текнӗ ытларахпа пуҫтарма тытӑннӑ.
«Чӑваш бройлерӗ» акционерсен обществин производствӑпа технологи комплексне пӗтӗмпех сутса янӑ. Пурӗ 108 миллион та 941 пин тенкӗпе. Кун пирки Борис Литти арбитраж управляющийӗ пӗлтернӗ.
Предприятин пурлӑхне хака пӗчӗкшерӗн чакарса сутнӑ. Маларах 435,5 миллион тенкӗ ыйтнӑ. Кайран, ав, ӑна 108,9 миллион тенкӗпе сутнӑ. Пурлӑха туянаканни — Ҫӗрпӳ районӗнчи Чурачӑкри «ВДС» предприяти.
«ВДС» тулли мар яваплӑ общество «Чӑваш бройлерӗн» кредиторӗсенчен пӗри пулнӑ.
«Чӑваш бройлерӗ» кредиторсем умӗнче 207,6 миллион тенкӗ парӑма кӗрсе кайнӑ.
Кӑнтӑр Корейӑри разведка служби Сеулти правительствӑна Ҫурҫӗр Корейӑн ертӳҫисем инкек тӳсекен халӑх хушшинче сых ятне упранӑ риса валеҫме пуҫлани пирки пӗлтернӗ. Кун ҫинчен NRК кӑларӑм пӗлтернӗ.
Кӑнтӑр Корейӑри разведка пӗлтернӗ тӑрӑх, ДКХРти хӑрушла шӑрӑх ҫанталӑк тата тыр-пул ӑнманни ҫӗршыва выҫлӑх патне ҫитернӗ. Типӗ ҫанталӑка пула рисӑн пысӑк лаптӑкӗсем пӗтнӗ. Апат-ҫимӗҫ тӗлӗшпе ҫурҫӗрте кӗркунне лару-тӑру тата та япӑхланӗ.
Маларах пӗлтернӗ тӑрӑх ДКХР ертӳҫи Ким Чен Ын ҫӗршыври хальхи лару-тӑрӑва вӑрҫӑри нушапа танлаштарнӑ. Политик пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗршыв хальхи вӑхӑтра хӑйӗн историнчи чи йывӑр тапхӑра тӳссе ирттерет. Ҫӗртмен 16-мӗшӗнче республикӑра выҫлӑх хӑрушлӑхӗ пирки пӗлтернӗ, ун сӑлтавне ака планне пурнӑҫлама чӑрмантарнӑ 2020 ҫулхи тайфунпа ҫыхӑнтарнӑ. Унсӑр пуҫне апат-ҫимӗҫ тӗлӗшӗнчен лару-тӑрӑва кӑшӑлвирус та йывӑрлатнӑ. Ким Чен Ын халӑхпа партие ҫӗнӗ «йывӑр похода» тухма чӗннӗ.
Асӑннӑ терминпа пӗрремӗш хут 1990-мӗш ҫулсенче, ДКХР-та экономика кризисӗ йывӑрланнипе ҫыхӑннӑ выҫлӑх алхаснӑ чухне усӑ курнӑ. Чи ансат мелпе шутланӑ тӑрӑх, ун чухне ҫӗршыври йывӑр лару-тӑрӑва пула ДКХР-та пурӑнакан халӑхӑн 15% таран пурнӑҫӗ татӑлнӑ.
Паян, утӑ уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, ирхи 7 сехет те 30 минутра, Куславкка районӗнчи Эплес ялӗнче 56 ҫулти арҫын сваркӑна пула вилнӗ.
Ҫав ҫын уйрӑм усламҫӑн пӗлӗшӗ пулнӑ. Вӑйпитти арҫын усламҫӑн комбайнӗн урапине юсама килӗшнӗ. Урапан шини ҫурӑлса кайнӑ та арҫын вилмеллех аманнӑ. Инкек вӑхӑтӗнче ҫав тӗлтен инҫех мар вырӑнта пулнӑ 51 ҫулти арҫын вара аманнӑ, ӑна пульницӑна ӑсатнӑ.
Инкек вырӑнне РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевпе оперативлӑ ушкӑнӗ тухса кайнӑ. Вӗсем пӑтӑрмах сӑлтавне палӑртӗҫ, судпа медицина экспертизи ирттерӗҫ.
Утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствипе «KSITEST» компани мӑйракаллӑ шултра выльӑх-чӗрлӗхӗн геном селекцине аталантарасси ҫинчен калакан килӗшӗве алӑ пуснӑ.
Ӗне-выльӑхӑн пӗрлехи референт базине йӗркелесе пӑрусемпе тынасене генетика тӗлӗшӗнчен тӗпчесе вӗсен геном пахалӑхне пӗчӗкренех палӑртӗҫ.
«Геном селекцийӗ выльӑх ҫут тӗнчене килсенех унӑн ӑратлӑх пахалӑхне палӑртма пулӑшать. Сӑмахран, пӗр-пӗр пӑрӑва ӗрчетме тӑрать-и е ӑна сутсан аван-и — ҫак ыйтӑвӑн хуравне тупма пулать», — уҫӑмлатнӑ «KSITEST» гендиректорӗ Юрий Пеков.
Раҫҫейри темиҫе регионта геном селекцине пурнӑҫа кӗртеҫҫӗ те ӗнтӗ. Сӑмахран, Удмурт Республикинче.
Ку инкек Шупашкар районӗнчи «Прогресс» хуҫалӑхра кӑҫалхи ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче 10 сехет те 50 минутра пулса иртнӗ. Мӑн Мамӑш ялӗнчи тырӑ складӗнче ӗҫленӗ вӑхӑтра 54 ҫулти хӗрарӑм ҫине погрузчик пырса кӗнӗ.
Тӗпчевҫӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, 57 ҫулти тракторист-машинист погрузчикпа каялла чакнӑ. Ҫавӑн чухне вӑл хӗрарӑм ҫине пырса кӗрсе унӑн сывлӑхне самай сиенленӗ. Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, хӗрарӑм пульницӑра чылай вӑхӑт сипленнӗ, вӑл халӗ те ура ҫине тӑрса пӗтеймен-ха.
Ӗҫри пӑтӑрмах хыҫҫӑн РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, инкек ӗҫ хӑрушсӑрлӑхӗн правилисене пӑхӑнманран пулса иртнӗ.
Халӗ тӗпчев малалла пырать. Ҫывӑх вӑхӑтра медицинӑпа суд экспертизи ирттерӗҫ, ӗҫ сыхлавӗпе ҫыхӑннӑ документсене тишкерӗҫ, инкек пулса иртнине курнисенчен ыйтса пӗлӗҫ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (11.07.2025 21:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 754 - 756 мм, 22 - 24 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Пятницкая Ольга Васильевна, нумай ҫул хушши ачасене вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентнӗ педагог ҫуралнӑ. | ||
| Сергеев Илья Тимофеевич, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, доцент ҫуралнӑ. | ||
| Шупашкарти 1№ типографине никӗсленӗ | ||
| Теветкел Николай Александрович, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи, драматургӗ, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Микулай Мӑскал, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |